Ψυχοθεραπευτική Προσέγγιση | Ναταλία Παπανικολάου

ACT | Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης

Η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (Acceptance and Commitment Therapy – ACT) είναι μια σύγχρονη μορφή ψυχοθεραπείας που βοηθά το άτομο να ζήσει με μεγαλύτερη ελευθερία, ενσυνειδητότητα και σύνδεση με αυτό που έχει προσωπικό νόημα. Δημιουργήθηκε από τον ψυχολόγο Steven Hayes και αποτελεί μέρος των θεραπειών «τρίτου κύματος» της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας.

Η ACT συνδυάζει στοιχεία από τη γνωσιακή και τη συμπεριφορική θεραπεία, ενσωματώνοντας ταυτόχρονα πιο σύγχρονες, βιωματικές προσεγγίσεις. Εστιάζει στην αποδοχή της εσωτερικής εμπειρίας, στην ενσυνειδητότητα και στην ενεργή δέσμευση με το στόχο και τις προσωπικές αξίες που καθοδηγούν τη ζωή μας.

Στην πράξη, η ACT μας προσκαλεί να σταθούμε ανοιχτά και ειλικρινά απέναντι σε σκέψεις, συναισθήματα και εμπειρίες — ακόμη και σε εκείνα που είναι δύσκολα ή επώδυνα — και να επιλέξουμε με επίγνωση τις πράξεις μας, ώστε να ζούμε μια ζωή πιο κοντά σε αυτό που μας εκφράζει και μας κινητοποιεί.

Αποδοχή (Acceptance)

Η αποδοχή δεν σημαίνει παραίτηση ή αδυναμία, αλλά επιλογή να σταματήσουμε να πολεμάμε και να κρίνουμε αυτό που νιώθουμε. Είναι μια στάση καλοσύνης και περιέργειας απέναντι στην εσωτερική μας εμπειρία – ακόμα κι όταν εκείνη μας δυσκολεύει. Μέσα από την αποδοχή, αρχίζουμε να βλέπουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις όχι ως εμπόδια, αλλά ως προϊόντα του ψυχισμού μας που μπορούμε να ακούσουμε, να αγκαλιάσουμε και να εντάξουμε στην εμπειρία μας, χωρίς πια να μας βλάπτουν ή να μας καθορίζουν.

Δέσμευση (Commitment)

Η δέσμευση αφορά την ενεργή, συνειδητή επιλογή να κατευθύνουμε τη ζωή μας σύμφωνα με τις βαθύτερες επιθυμίες και προσωπικές μας αξίες. Δεν σημαίνει ακαμψία ή επιδίωξη της τελειότητας, αλλά μια σταθερή πρόθεση να προχωράμε προς αυτό που έχει σημασία για εμάς — ακόμη και όταν υπάρχουν δυσκολίες, αβεβαιότητα ή εσωτερικές αντιστάσεις. Να αντιληφθούμε τι μας κινητοποιεί και να το ακολουθήσουμε πιστά.

Πού μπορεί να βοηθήσει η ACT

Η ACT έχει αποδειχθεί αποτελεσματική σε ένα ευρύ φάσμα ψυχολογικών και υπαρξιακών δυσκολιών:

Άγχος και αγχώδεις διαταραχές
Καταθλιπτική διάθεση και θλίψη
Αίσθημα κενού ή απώλειας νοήματος
Χρόνιος σωματικός πόνος
Δυσκολίες στη διαχείριση συναισθημάτων
Ιδεοψυχαναγκαστικές τάσεις
Φοβίες ή τραυματικές εμπειρίες
Θέματα ταυτότητας, αυτοεκτίμησης και κατεύθυνσης
Ψυχοσωματικά προβλήματα
Προβλήματα στις σχέσεις και στη διαχείριση αλλαγών

…Και τώρα;

Υπάρχουν στιγμές στη θεραπευτική διαδικασία όπου, καθώς οι πληγές επουλώνονται και τα παλιά σχήματα και πεποιθήσεις σταδιακά χάνουν τη δύναμή τους, αναδύεται μια απρόσμενη αίσθηση κενού — σαν να μην ξέρει το άτομο πώς να υπάρξει, χωρίς τα βάρη που το καθόριζαν. Εκεί που άλλοτε υπήρχε πόνος, τώρα υπάρχει χώρος.

Και τότε γεννιέται το ερώτημα: «Και τώρα;»

Σε αυτό το μεταβατικό σημείο, η ACT μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα προς το επόμενο στάδιο — όχι πλέον για να θεραπεύσει, αλλά για να φωτίσει την πορεία και να αναδείξει τις επιλογές και τις διαδρομές. Μέσα από τη διερεύνηση προσωπικών αξιών και τη σταδιακή δέσμευση σε πράξεις που έχουν νόημα, η ACT λειτουργεί σαν μια πυξίδα προς μια ζωή αυθεντική, ευέλικτη και βαθιά συντονισμένη με αυτό που έχει σημασία για εμάς.